Tay cầm giấy bút, chân đi thoăn thoắt trên con đường đất nhỏ, tự tin, chững chạc, và nhanh nhẹn tựa như một phóng viên thực thụ. Ít ai có thể tin rằng Huyền, một Thủ lĩnh của Sự Thay đổi đang dẫn dắt rất nhiều sáng kiến truyền thông về phòng, chống hủ tục tảo hôn, năm nay chỉ mới học lớp 9, vừa mới bước sang tuổi 15.

Mong ước đi học không chỉ cho riêng minh

Lớn lên trong một gia đình khó khăn, hơn ai hết, Huyền hiểu rất rõ tầm quan trọng của việc học hành. Ngoài giúp bố mẹ việc nhà và nương rẫy, ngay từ những ngày đầu tới trường, em đã có ý thức để chuyên tâm học hành, chăm chỉ, nỗ lực, và em cũng đã nhiều lần đạt thứ hạng cao trong cuộc thi học sinh giỏi cấp huyện, cấp tỉnh. Cùng với sự chững chạc và khả năng lãnh đạo tự nhiên, em thường được các thầy cô đề cử làm dẫn trình viên cho những buổi sinh hoạt dưới cờ tại trường và tham gia vào CLB Thủ lĩnh của Sự thay đổi (CoC).

Cũng chính tại những buổi sinh hoạt này mà em đã được học về tảo hôn cũng như những hậu quả mà nó mang lại. “Em rất thương những bạn không may đã phải lấy chồng sớm. Các bạn ấy không còn cơ hội để được sống với những mong ước của riêng mình, mà phải ở nhà, lo cho con, rồi lại đi làm để kiếm tiền.”

Huyền tự nhủ rằng mình may mắn hơn các bạn rất nhiều vì còn được đi học, còn được trau dồi kiến thức và tìm hiểu về thế giới xung quanh. “Em thấy bất công nhất là các bạn không được tiếp tục đi học. Không đi học, không có kỹ năng, không kiếm được công việc tốt, nên kinh tế vẫn khó khăn, để rồi sau này con cái các bạn ý sẽ tiếp tục phải kết hôn sớm. Tảo hôn là một cái vòng luẩn quẩn, và chỉ có học hành mới giúp các bạn thoát ra khỏi nó.”

“Tảo hôn là một cái vòng luẩn quẩn, và chỉ có học hành mới giúp các bạn thoát ra khỏi nó.”

Huyền

Huyền cũng nhận ra rằng, là một thành viên của CLB CoC, em có thể giúp các bạn khác hiểu hơn về chủ đề này, và em có thể góp phần đẩy lui vấn nạn kết hôn sớm tại địa phương. Chính vì vậy, em đã rất tích cực đề xuất với nhà trường rất nhiều sáng kiến truyền thông, và cùng các bạn tự triển khai.

Những phóng viên nhí của tỉnh Lai Châu

Một trong số những sáng kiến truyền thông do em dẫn dắt là hoạt động phỏng vấn cộng đồng về sự thay đổi trong nhận thức, thái độ, và hành vi về vấn đề tảo hôn. “Em thích lắng nghe mọi người kể chuyện. Có lẽ vì vậy mà em thích đi phỏng vấn mọi người,” Huyền mỉm cười.

Được các bạn tín nhiệm với vai trò lãnh đạo, Huyền cùng nhóm bạn trong CLB Thủ lĩnh của Sự thay đổi cùng thảo luận, thiết kế bộ câu hỏi thú vị và thực hành kĩ năng phỏng vấn, ghi hình, chụp ảnh với điện thoại thông minh. “Em rất thích hoạt động theo nhóm này vì mỗi bạn có những điểm mạnh riêng, và tất cả cùng cố gắng hết mình để để đảm bảo buổi phỏng vấn diễn ra suôn sẻ và hiệu quả nhất. Khi cả nhóm đoàn kết như vậy, em thấy tự hào vô cùng,” em chia sẻ.

Do tự bản thân không phải trải qua một cuộc hôn nhân sớm bị sắp đặt, Huyền luôn dành thời gian để lắng nghe và trò chuyện với những người kém may mắn hơn. “Biết thôi thì không đủ, mà phải thực sự hiểu hậu quả của tảo hôn. Có vậy thì mình mới thúc đẩy người khác hành động được” em chia sẻ.

“Biết thôi thì không đủ, mà phải thực sự hiểu hậu quả của tảo hôn. Có vậy thì mình mới thúc đẩy người khác hành động được.”

Huyền

Những nhà truyền thông trẻ sáng tạo

Từ những buổi trò chuyện ấy, Huyền cùng các bạn đã triển khai một loạt các hoạt động truyền thông sáng tạo trên trường, như diễn kịch, làm phim ngắn, làm những cuộc thi đố vui trúng thưởng, cuộc thi vẽ tranh, hùng biện, hay sáng tạo thông điệp. Là những nhà truyền thông trẻ, em tin rằng cách mình truyền tải thông tin cũng đóng vai trò vô cùng quan trọng để thu hút và truyền cảm hứng cho khán giả. Không chỉ hấp dẫn với bạn bè đồng trang lứa, những sản phẩm truyền thông này cũng khiến các bậc phụ huynh rất hứng thú.

Kể từ khi những sáng kiến truyền thông của thanh thiếu niên được triển khai tại tỉnh Lai Châu, vấn đề tảo hôn đã có những thay đổi tích cực. Huyền vui mừng khoe rằng trong khoảng 03 năm nay, xã của em không có trường hợp các bạn phải bỏ học để đi lấy vợ, lấy chồng sớm. Thầy, cô giáo và cán bộ tại địa phương cũng ghi nhận rằng các bậc phụ huynh cũng ủng hộ con cái tiếp tục đi học hơn, không còn phân biệt là nam thì được học cao, còn nữ thì phải ở nhà làm nông. Với bạn bè đồng trang lứa cũng vậy, các bạn cũng đều tin rằng phải đủ tuổi mới nên cưới xin, và việc tập trung trau dồi kiến thức là ưu tiên ở độ tuổi tới trường.

Vững bước về tương lai

Được hỏi về dự định tương lai, Huyền bẽn lẽn trả lời: “Hiện nay bố em đang phải chạy thận, mà em thì vẫn còn kém cỏi không biết phải hỗ trợ gia đình như thế nào. Em chỉ mong đỗ vào trường huyện để được học bán trú, để không làm gánh nặng thêm cho cả nhà.”

Hành trình vạn dặm đều bắt đầu từ một bước chân. Huyền nói, việc truyền thông vận động thay đổi không khó, ai cũng làm được. Em cùng nhóm bạn trong CLB Thủ lĩnh của Sự thay đổi mong rằng từ những sáng kiến truyền thông đơn giản như phỏng vấn cộng đồng có thể khuyến khích mọi người cùng hành động, dù lớn hay nhỏ, để tiếp bước trên con đường này.

Hãy đồng hành cùng với Huyền và hàng ngàn bạn nhỏ khác trên khắp Việt Nam trên con đường hướng tới một tương lai không còn tảo hôn!

Thúc đẩy vai trò của thanh thiếu niên

Huyền cùng các thành viên của CLB Thủ lĩnh của Sự Thay đổi đồng hành cùng tổ chức Plan International Việt Nam với dự án “Tăng cường vai trò của thanh thiếu niên trong việc xóa bỏ tảo hôn tại Việt Nam”. Thanh niên là những người bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi tảo hôn, nhưng các em cũng cần được công nhận như tác nhân chính, tạo ra sự thay đổi trong việc loại bỏ các hủ tục còn tồn tại ở địa phương. Triển khai tại tỉnh Hà Giang và Lai Châu từ 07/2021 – 06/2023, dự án đã nâng cao năng lực cho 1088 trẻ em gái và trẻ em trai dân tộc thiểu số từ 10-18 tuổi với kiến thức và kĩ năng sống, kĩ năng mềm để các bạn dẫn dắt các hoạt động truyền thông sáng tạo nhằm xóa bỏ tảo hôn như hoạt động phỏng vấn cộng đồng, làm phim ngắn, thiết kế khẩu hiệu, v.v

Bảo vệ khỏi tình trạng bạo lực, Em gái bình đẳng, Quyền sinh sản và sức khỏe sinh sản, Bạo lực trên cơ sở giới, Hoạt động xã hội, Kết hôn trẻ em, Thanh thiếu niên trên truyền thông, Trẻ em gái lãnh đạo