Zmieniające się potrzeby osób uchodźczych w zakresie wsparcia
Pani Halyna przyjechała do Polski z Ukrainy trzy lata temu. Pracowała jako wychowawczyni w ośrodku integracyjnym, a obecnie uczy w polskiej szkole. Pani Halyna dzieli się swoimi opiniami i doświadczeniem dotyczącym ważnej roli ośrodków integracyjnych oraz zmieniających się potrzeb edukacyjnych, psychospołecznych i życiowych mieszkających w Polsce osób z doświadczeniem uchodźczym – zarówno dzieci, jak i dorosłych.
36-letnia pani Halyna i jej 9-letnia córka Zlata przyjechały do Polski trzy lata temu, kiedy rozpoczęła się wojna pełnoskalowa w Ukrainie. Pani Halyna najpierw znalazła wsparcie w ośrodku integracyjnym prowadzonym przez HumanDoc – jednej z organizacji partnerskich Plan International w Polsce. W ośrodkach zapewniono osobom uchodźczym z Ukrainy dostęp do informacji na temat szkół, pracy, opieki zdrowotnej, zakwaterowania itp., aby ułatwić im pierwsze kroki w Polsce.
Pani Halyna dołączyła później do HumanDoc w charakterze wychowawczyni, a jej córka Zlata brała udział w wielu zajęciach w ośrodku integracyjnym, w tym m.in. w zajęciach prowadzonych przez swoją mamę. Ośrodek zamknięto w listopadzie 2024 r., gdy zakończyło się finansowanie projektu. Pani Halyna uczy teraz w polskiej szkole.
Pani Halyna dzieli się swoimi doświadczeniami i obserwacjami z kontaktów z ośrodkiem integracyjnym oraz pracy w roli nauczycielki.
Korzyści oferowane przez ośrodek integracyjny
„Odkryłam, że zajęcia z arteterapii dla dzieci mają bardzo pozytywny wpływ na moją córkę. Wielu rzeczy jej nie mówię o wojnie, ale ona i tak widzi i czuje moje reakcje, kiedy czytam wiadomości, nawet jeśli bardzo staram się to ukryć. Zajęcia z arteterapii pomagają Zlacie i innym dzieciom wyrazić to, co czują, nawet jeśli nie znają jeszcze wszystkich słów, którymi mogłyby to wyrazić”.
„Dla mnie dziecko to dziecko, nie ma między nimi różnicy”.
Pani Halyna
„Podobnie jak ja, wiele matek przyjechało do Polski z dziećmi, często bardzo małymi, ale bez partnera. Jak mogły szukać pracy czy nawet chodzić na kursy językowe, jeśli nie miały z kim zostawić dziecka? HumanDoc odpowiedział na tę potrzebę, oferując opiekę nad dziećmi w czasie, gdy odbywały się kursy językowe. Dzięki temu matki mogły również uczyć się języka.
W ramach wspólnego projektu HumanDoc i Plan International Poland organizowane są kluby dla kobiet, gdzie uwaga skupia się na zapobieganiu przemocy ze względu na płeć. Działania klubu miały też dodatkowy efekt – stał się on miejscem, w którym kobiety z doświadczeniem uchodźczym mogły dzielić się istotnymi informacjami na temat budowania nowego życia w Polsce w sferach takich jak szkoła, praca, opieka zdrowotna, mieszkanie itp. Mogłyśmy uczyć się od siebie nawzajem, jak radzić sobie w nowym kraju.
Dzięki udziałowi, a następnie pracy we wspólnym projekcie stałam się bardziej otwarta na zmiany we własnym życiu. Stałam się silniejsza. Wiedziałam już wcześniej, że mam silną psychikę, ale teraz, kiedy straciłam bezpieczną przestrzeń i musiałam zacząć wszystko od nowa, uświadomiłam sobie, że jestem jeszcze silniejsza.
Po zamknięciu naszego ośrodka integracyjnego odczuwaliśmy, że jest to wielka strata dla uczestników i pracowników projektu. Dla mnie osobiście ośrodek był kawałkiem Ukrainy w Polsce. Dla przybyszów z Ukrainy był wspaniałym miejscem. Pracownicy pomagali w tłumaczeniach, chodzili z ludźmi na wizyty lekarskie, pomagali osobom z niepełnosprawnością, na przykład w razie potrzeby zapewniali transport, udzielali porad prawnych itd.”
Niełatwa ścieżka edukacyjna dzieci
„Jako nauczycielka zdaję sobie sprawę z wyzwań, z jakimi mierzyły się dzieci z Ukrainy przez ostatnie lata – najpierw rozpoczęła się pandemia COVID, a potem wojna. Nauczyciele muszą to dostrzec i odpowiednio dostosować swoje podejście. Dzieci z Ukrainy stanęły przed wieloma wyzwaniami edukacyjnymi.
Dzieci najpierw uczyły się zdalnie z powodu COVID, co nie zawsze oznaczało wysoki poziom edukacji, a potem wybuchła wojna. Wiele dzieci musiało na jakiś czas przerwać szkołę, wiele innych wróciło do nauki przez Internet, a te, które wyjechały z Ukrainy, musiały się zmierzyć z nieznanym sobie systemem szkolnym. W swojej pracy staram się uświadamiać innym nauczycielom straty edukacyjne, jakie poniosły dzieci z Ukrainy.
Najtrudniej mają nastolatki. Często się buntują. Wielu nastolatków odmówiło pójścia do szkoły, wielu miało nawet problemy z wyjściem z domu. Dzięki HumanDoc zyskali możliwość spotykania się i przepracowania swoich trudności. Mogli grać w gry planszowe, uczestniczyć w sesjach grupowych prowadzonych przez psychologa, uczyć się, jak funkcjonują różne rzeczy w Polsce, brać udział w zajęciach edukacyjnych i przygotowywać się do egzaminów pod okiem nauczycieli. Matki nastolatków często przyznawały, że dzięki temu ich dzieci wyszły z tego trudnego stanu.
Nie lubię, kiedy ktoś mówi »polskie dziecko« albo »ukraińskie dziecko«. Dla mnie dziecko to dziecko, nie ma między nimi różnicy”.
„Teraz, prawie trzy lata po wojnie, potrzeby osób z doświadczeniem uchodźczym uległy zmianie”.
Pani Halyna
Co należy zrobić
„Myślę o dzieciach i nastolatkach – bez względu na to, skąd pochodzą. Myślę o ich potrzebach edukacyjnych. Szkoły i rodzice często nie są w stanie zaspokoić wszystkich potrzeb. Dlatego miejsca takie jak ośrodek integracyjny i uzupełniające działania w zakresie edukacji pozaformalnej są niezbędne w każdym miejscu.
Ludziom w Ukrainie potrzebne jest duże wsparcie, ale przecież ludzie w Polsce również potrzebują wsparcia – zarówno osoby uchodźcze, jak i społeczności przyjmujące.
Teraz, prawie trzy lata od rozpoczęcia wojny, potrzeby osób z doświadczeniem uchodźczym uległy zmianie. Wiele osób znalazło pracę, ale nasza sytuacja prawna jest nadal niepewna. Co kilka miesięcy władze przedłużają legalny pobyt Ukraińców, którzy uciekli przed pełnoskalową wojną, ale nigdy nie mamy pewności czy pozwolenie zostanie przedłużone kolejny raz. Ludzie nie mogą ubiegać się o dłuższy pobyt, ponieważ zwykle mają krótkoterminowe umowy o pracę, ponieważ nie ma pewności, czy będą mogli pozostać w Polsce przez kolejne sześć miesięcy.
My, Ukraińcy, staramy się żyć normalnie, ale to jest takie »nierealne życie«. Większość osób, które tu mieszkają, ma bliskich w wojsku. Ja sama mam dwóch braci, którzy walczą na froncie. Kiedy dostaję telefon z domu, bardzo się boję, że coś się stało. Większość z nas nie wie, czy kiedykolwiek będzie miała szansę wrócić do domu”.
Reakcja Plan International na kryzys humanitarny w Ukrainie
Szacuje się, że w 2025 roku 12,7 miliona osób w Ukrainie będzie potrzebowało pomocy humanitarnej, w tym prawie 2 miliony dzieci. Nadal brakuje dostępnych, kulturowo dostosowanych usług w przystępnej cenie, które umożliwiłyby zaspokojenie rosnących potrzeb osób uchodźczych i przesiedlonych społeczności.
Plan International zapewnia bezpośrednią pomoc humanitarną ratującą życie, w tym artykuły nieżywnościowe, wielofunkcyjną pomoc finansową, zestawy zimowe i wsparcie w odbudowie. Plan International współpracuje z lokalnymi organizacjami partnerskimi w celu wzmocnienia systemów ochrony dzieci, zwiększając świadomość i dostarczając informacje na temat zagrożeń związanych z ochroną dzieci, jak również ścieżek przekierowań do specjalistów we wszystkich czterech krajach: Ukrainie, Polsce, Rumunii i Mołdawii.
Oprócz wsparcia psychospołecznego dla rodzin nasze organizacje partnerskie pomagają rodzinom w przygotowaniu dokumentacji potrzebnej do potwierdzenia niepełnosprawności dzieci, znalezieniu odpowiednich placówek edukacyjnych i zorganizowaniu rehabilitacji dla dzieci, które nie uczęszczają jeszcze do szkoły czy przedszkola.
Wśród działań Plan International można wymienić działania na rzecz lepszej dostępności usług w zakresie zdrowia psychicznego i wsparcia psychospołecznego, ochrony zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego dziewcząt i młodzieży oraz ich praw, a także na rzecz skuteczniejszego reagowania na przemoc ze względu na płeć oraz zapewnienia możliwości kontynuowania edukacji formalnej i alternatywnej na odpowiednio wysokim poziomie.
Dzięki swoim działaniom humanitarnym w odpowiedzi na kryzys w Ukrainie Plan International dotarł do prawie 900 000 osób (w tym do 320 000 osób w ramach kryzysowej pomocy humanitarnej). W tych działaniach uwzględniono czynnik płci oraz podejście transformacyjne. W wymienionej grupie znalazło się 193 000 dziewcząt i 158 000 chłopców.
Kategorie: Sytuacje kryzysowe
Powiązane strony
